Thông tư 101/2025/TT-BTC hướng dẫn nguyên tắc kế toán đối với doanh nghiệp môi giới bảo hiểm?

Ngày 29/10/2025, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 101/2025/TT-BTC hướng dẫn nguyên tắc kế toán áp dụng đối với doanh nghiệp môi giới bảo hiểm.

Theo đó, tại Điều 3 Thông tư 101/2025/TT-BTC hướng dẫn về nguyên tắc kế toán một số nghiệp vụ kinh tế của doanh nghiệp môi giới bảo hiểm như sau:

(1) Đối với Quỹ dự trữ bắt buộc:

Doanh nghiệp môi giới bảo hiểm áp dụng tài khoản “Quỹ khác thuộc vốn chủ sở hữu” để phản ánh tình hình trích lập, sử dụng Quỹ dự trữ bắt buộc và trình bày Quỹ dự trữ bắt buộc là Quỹ khác thuộc vốn chủ sở hữu trên báo cáo tài chính và thuyết minh theo quy định của Chế độ kế toán doanh nghiệp. Việc trích lập và sử dụng Quỹ dự trữ bắt buộc phải tuân thủ quy định của pháp luật về kinh doanh bảo hiểm và các quy định pháp luật khác có liên quan.

(2) Đối với thời điểm ghi nhận các khoản doanh thu:

Trường hợp pháp luật về kinh doanh bảo hiểm quy định thời điểm ghi nhận các khoản doanh thu của doanh nghiệp môi giới bảo hiểm khác với Chế độ kế toán doanh nghiệp thì doanh nghiệp môi giới bảo hiểm thực hiện theo quy định của pháp luật về kinh doanh bảo hiểm.

(3) Đối với các khoản hoàn, giảm hoa hồng môi giới bảo hiểm và các khoản khác có bản chất tương tự:

Doanh nghiệp môi giới bảo hiểm phản ánh là khoản giảm trừ doanh thu và hạch toán kế toán theo quy định của Chế độ kế toán doanh nghiệp.

(4) Đối với việc hợp tác môi giới bảo hiểm:

Các bên chia sẻ doanh thu và chi phí chung từ hoạt động hợp tác môi giới bảo hiểm theo thỏa thuận hợp tác giữa các bên.

Trường hợp doanh nghiệp môi giới bảo hiểm có toàn quyền quyết định về giá trị hợp đồng môi giới và gánh chịu mọi rủi ro phát sinh từ hợp đồng, thì khoản chi cho bên hợp tác môi giới bảo hiểm được hạch toán là chi phí trong kỳ phát sinh của doanh nghiệp môi giới bảo hiểm.

(5) Doanh nghiệp môi giới bảo hiểm phải hạch toán kế toán các khoản chi phí hoạt động môi giới bảo hiểm theo quy định tại Điều 83 Nghị định 46/2023/NĐ-CP ngày 01 tháng 7 năm 2023 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022 là giá vốn hàng bán. Đồng thời phải trình bày và thuyết minh giá vốn hàng bán trên Báo cáo tài chính theo quy định của Chế độ kế toán doanh nghiệp.

Thông tư 101/2025/TT-BTC có hiệu lực thi hành khi nào?

Căn cứ tại Điều 6 Thông tư 101/2025/TT-BTC quy định về hiệu lực thi hành như sau:

Hiệu lực thi hành

Thông tư này có hiệu lực kể từ ngày 01 tháng 01 tháng 2026 và áp dụng từ năm tài chính 2026.

Thông tư này thay thế Thông tư số 175/2011/TT-BTC ngày 05 tháng 12 năm 2011 của Bộ Tài chính hướng dẫn kế toán áp dụng đối với doanh nghiệp môi giới bảo hiểm kể từ ngày 01 tháng 01 năm 2026.

Trường hợp các văn bản quy phạm pháp luật được viện dẫn tại Thông tư này được sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế thì thực hiện theo văn bản mới sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế đó.

Như vậy, Thông tư 101/2025/TT-BTC thay thế Thông tư 175/2011/TT-BTC có hiệu lực kể từ ngày 01/01/2026 và áp dụng từ năm tài chính 2026.

Thời điểm xác định thuế GTGT đối với kinh doanh bảo hiểm là khi nào?

Căn cứ khoản 4 Điều 16 Nghị định 181/2025/NĐ-CP quy định như sau:

Thời điểm xác định thuế giá trị gia tăng đối với một số hàng hóa, dịch vụ khác

...

b) Đối với hoạt động bán điện (trừ trường hợp nêu tại điểm a khoản này), thời điểm xác định thuế giá trị gia tăng là thời điểm hoàn thành việc đối soát dữ liệu giữa các bên nhưng chậm nhất không quá ngày 07 của tháng sau tháng phát sinh việc cung cấp điện hoặc không quá 07 ngày kể từ ngày kết thúc kỳ quy ước. Kỳ quy ước để làm căn cứ tính lượng điện cung cấp căn cứ thỏa thuận giữa đơn vị cung cấp điện với người mua.

3. Đối với hoạt động cung cấp nước sạch, thời điểm xác định thuế giá trị gia tăng là thời điểm hoàn thành việc đối soát dữ liệu giữa các bên nhưng chậm nhất không quá ngày 07 của tháng sau tháng phát sinh việc cung cấp nước hoặc không quá 07 ngày kể từ ngày kết thúc kỳ quy ước. Kỳ quy ước để làm căn cứ tính lượng nước cung cấp căn cứ thỏa thuận giữa đơn vị cung cấp nước với người mua.

4. Đối với hoạt động kinh doanh bảo hiểm, thời điểm xác định thuế giá trị gia tăng là thời điểm ghi nhận doanh thu bảo hiểm theo quy định của pháp luật về kinh doanh bảo hiểm.

5. Đối với hoạt động kinh doanh bất động sản, xây dựng cơ sở hạ tầng, xây dựng nhà để bán, chuyển nhượng hoặc cho thuê:

a) Trường hợp đã chuyển giao quyền sở hữu, quyền sử dụng, thời điểm xác định thuế giá trị gia tăng là thời điểm chuyển giao quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng hàng hóa cho người mua, không phân biệt đã thu được tiền hay chưa thu được tiền.

...

Như vậy, theo quy định trên, đối với hoạt động kinh doanh bảo hiểm thì thời điểm xác định thuế giá trị gia tăng sẽ là lúc ghi nhận doanh thu bảo hiểm.